Bina Güçlendirme ve Deprem Mühendisliği
Günümüzde yaşadığımız depremler göz önüne alındığında, depremin yaratabileceği tahribatlar, deprem kuşağında yaşayan ülkemiz için büyük bir kaygı oluşturuyor. Depremin değil, hatalı mühendisliğin, binanın öldürdüğü bilindiğine göre, günümüzde yapı güçlendirme konusunda büyük çalışmalar yapılmaktadır.
Deprem, Dünyanın kayalık en dış kabuğunun büyük bölümlerinin (tektonik plakalar) ani kırılması ve bu hareketlerinden
kaynaklanan zeminin titremesidir. Tektonik plakaların kenarları faylar (veya kırıklar) ile işaretlenmiştir. Çoğu deprem,
plakalar birbirine kaydığında veya birbirine çarptığında fay hatları boyunca meydana gelir. Bina güçlendirme konusuna
gelmeden, deprem nedir, neden olur ve zararları nelere yol açabilir bu konulara değinmek isteriz. Deprem, bir fay üzerinde ani
bir kayma sebebiyle olur. Tektonik plakalar her zaman yavaş hareket eder, ancak sürtünme nedeniyle kenarlardan sıkışırlar.
Kenardaki stres sürtünmenin üstesinden geldiğinde, yer kabuğundan geçen ve hissettiğimiz sarsıntıya neden olan dalgalar
halinde enerjiyi serbest bırakan bir deprem meydana gelir.
Örnek olarak Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniyada iki tabaka bulunur, Pasifik
plakası ve Kuzey Amerika plakası olarak geçer. Pasifik plakası, Pasifik Okyanusu tabanının ve Kaliforniya sahil şeridinin
çoğundan oluşur. Kuzey Amerika plakası, Kuzey Amerika kıtasının çoğunu ve Atlantik Okyanusu'nun tabanının bir
kısmını içerir. Bu iki plaka arasındaki birincil sınır San Andreas Fayıdır. Bu çok meşhur fay, San Andreas Fayı 650
milden daha uzundur ve en az 10 mil derinliğe kadar uzanır. Hayward (Kuzey Kaliforniya) ve San Jacinto (Güney Kaliforniya)
Şubesi gibi diğer birçok küçük fay, San Andreas Fay bölgesine girer.
Pasifik plakası, Kuzey Amerika plakasını yılda yaklaşık iki inç hızla kuzeybatı yönünde ilerletmektedir. San Andreas Fay sisteminin parçaları, bu harekete sürekli bir sürtünme ile uyum sağlar, bu da çok sayıda küçük sarsıntıya ve senede bir kaç kaygı verici yer sarsıntısına neden olur. Sürtünmenin sabit olmadığı diğer alanlarda, gerginlik yüzlerce yıl boyunca birikebilir ve sonunda serbest bırakıldığında çok büyük depremlere neden olabilir.
Eski bir çok uygarlığın yıkımına ve yer yüzünden silinmesine dahi sebep olan depremler, aslında günümüzde deprem mühendisliği ve yapı güçlendirme çalışmaları çok ilerlemiş durumdadır. Bugün de güçlü depremlerin etkilerine karşı hassas ve savunmasız olduğumuzu düşünsek de, deprem mühendisliği uzmanlarının yapılarınıza katacağı güçlendirme çalışmaları ile bir çok riski minimize edebilirsiniz. Sismik dalgaların neden olduğu ani yanal kuvvetlere maruz kaldığında, modern binalar ve köprüler bile tamamen çökebilir ve yerle bir olabilir, içindeki, çevresindeki insanları ezebilir. Eğer bir risk varsa, daha fazla insan kentsel ortamlarda yaşadıkça ve yapılar büyüdükçe sorun daha da kötüleşebilir. Neyse ki, son birkaç on yıllar içinde, mimarlar ve mühendisler, evlerin, çok katlı binaların ve gökdelenlerin bükülmesini ancak kırılmamasını sağlamak için bir dizi akıllı teknoloji geliştirdiler. Sonuç olarak, binanın sakinleri sağ salim depremleri atlatabilir ve yaşantılarına büyük depremler sonrasında dahi devam edebilirler.
Günümüzde ise bazı Japon mühendisler, temel izolasyonu yeni bir seviyeye taşıdılar. Onların sistemi aslında bir hava yastığı üzerinde bir binayı havada tutuyor. Binadaki sensörler bir depremin belirgin sismik aktivitesini tespit eder. Sensörler, bir hava kompresörü ile iletişim kurar; bu, uyarılmanın yarım saniyesinde, bina ile temeli arasındaki havayı zorlar. Hava yastığı, yapıyı yerden 1.18 inç (3 santimetre) kadar kaldırır ve onu parçalayabilen kuvvetlerden izole eder. Deprem azaldığında, kompresör kapanır ve bina temeline geri döner. Bu tip güçlendirmeler yeni inşa edilen binalar için kullanılırken, sizin eski binanızın güçlendirme çalışmaları için, bu işin uzmanı www.ygm.gen.tr web sitesindeki gibi deprem mühendislerinden alınacak destek sayesinde, depremlere karşı büyük bir adım atmış olursunuz.
Bina Güçlendirme
Bina güçlendirme depreme karşı yaşanabilecek olan tüm riskleri minimize etmek için, deprem mühendisliği çalışmaları ile desteklenen projelerdir. Yapı güçlendirme ya da bina güçlendirme konusunda işinin uzmanı firmalarla çalışmak, can güvenliğiniz konusunda yapmanız gereken en önemli ve ilk adımlardan biri olmalıdır.Eski bir çok uygarlığın yıkımına ve yer yüzünden silinmesine dahi sebep olan depremler, aslında günümüzde deprem mühendisliği ve yapı güçlendirme çalışmaları çok ilerlemiş durumdadır. Bugün de güçlü depremlerin etkilerine karşı hassas ve savunmasız olduğumuzu düşünsek de, deprem mühendisliği uzmanlarının yapılarınıza katacağı güçlendirme çalışmaları ile bir çok riski minimize edebilirsiniz. Sismik dalgaların neden olduğu ani yanal kuvvetlere maruz kaldığında, modern binalar ve köprüler bile tamamen çökebilir ve yerle bir olabilir, içindeki, çevresindeki insanları ezebilir. Eğer bir risk varsa, daha fazla insan kentsel ortamlarda yaşadıkça ve yapılar büyüdükçe sorun daha da kötüleşebilir. Neyse ki, son birkaç on yıllar içinde, mimarlar ve mühendisler, evlerin, çok katlı binaların ve gökdelenlerin bükülmesini ancak kırılmamasını sağlamak için bir dizi akıllı teknoloji geliştirdiler. Sonuç olarak, binanın sakinleri sağ salim depremleri atlatabilir ve yaşantılarına büyük depremler sonrasında dahi devam edebilirler.
Yapı Güçlendirme
Mühendisler ve sismologlar, deprem sırasında binaları korumak için yıllarca temel izolasyonu tercih ettiler. Adından da anlaşılacağı gibi, bu kavram bir binanın alt yapısını üst yapısından ayırmaya dayanır. Böyle bir sistem, alternatif kauçuk ve çelik katmanlarına sarılmış sağlam bir kurşun çekirdek içeren kurşun-kauçuk rulmanlar üzerinde temelinin üzerinde bir binanın yüzmesini içerir. Çelik levhalar yatakları binaya ve temeline bağlar ve daha sonra bir deprem meydana geldiğinde, temelin yapıyı hareket ettirmeden hareket etmesine izin verir. Yapı güçlendirme için uzun yıllar kulllanılan en büyük tekniklerden biri olmuştur.Günümüzde ise bazı Japon mühendisler, temel izolasyonu yeni bir seviyeye taşıdılar. Onların sistemi aslında bir hava yastığı üzerinde bir binayı havada tutuyor. Binadaki sensörler bir depremin belirgin sismik aktivitesini tespit eder. Sensörler, bir hava kompresörü ile iletişim kurar; bu, uyarılmanın yarım saniyesinde, bina ile temeli arasındaki havayı zorlar. Hava yastığı, yapıyı yerden 1.18 inç (3 santimetre) kadar kaldırır ve onu parçalayabilen kuvvetlerden izole eder. Deprem azaldığında, kompresör kapanır ve bina temeline geri döner. Bu tip güçlendirmeler yeni inşa edilen binalar için kullanılırken, sizin eski binanızın güçlendirme çalışmaları için, bu işin uzmanı www.ygm.gen.tr web sitesindeki gibi deprem mühendislerinden alınacak destek sayesinde, depremlere karşı büyük bir adım atmış olursunuz.
| |||||||||||
|
| |||||||||||